Son yıllarda takımların kazandığı penaltı sayılarına ilişkin incelememi "Ligimizde son 10 sezon" başlığı ile yaklaşık 12 yıl önce yapmıştım. Daha sonra bu yazıyı birkaç defa güncellemiştim. Uzun zamandır blogda yazı da yazamıyoruz. En azından önemli olduğunu düşündüğüm bu çalışmayı, penaltı sayılarının manipülatif rakamlarla gündeme getirilmesiyle güncellemek istedim.
Aşağıdaki iki tablo incelendiğinde, göze çarpan ilk şey; son 24 sezonun puan sıralamasında ve atılan gol sayısında (tablo 1) ilk sırada olan takımın, penaltı kazanma sayısında (tablo 2) aynı başarıyı gösterememesi.
Tablo 2'de penaltı gollerinin atılan gole orantısına bakılacak olursa; son 24 sezonda Trabzonspor gollerinin %10,5’ini, Galatasaray %8,6’sını Fenerbahçe %7,9’unu, Beşiktaş %7,5’ini penaltıdan bulmuş.
Çok penaltı golü attığımızın iddia edildiği bu sezon; 22.hafta itibarıyla Fenerbahçe 59 golünün 8’ini (%13,5), Galatasaray ise 46 golünün 7’sini (%15,2) penaltıdan bulmuş durumda.
Fenerbahçe, son 24 yılda toplam puan bakımından rakiplerinden GS’ye 50, BJK’ye 105 ve Trabzon’a 292 puan fark atmış. Yine aynı dönemde GS'den 97, BJK'den 172 ve Trabzon'dan 308 adet daha fazla gol atmıştır. Son 24 yılın en fazla galibiyet alan, en fazla gol atıp, en az gol yiyen takımı olmayı başarmıştır. Fakat aynı başarıyı penaltı kazanmada gösterememiştir.
Not: Penaltı kazanma sıralamasında 1.sıradaki takımın 4 yıl üst üste şampiyon olduğu sezonlar da dikkate alınmış olsa aranın daha da açılması çok muhtemeldir.
Tablo 1. Son 24 sezonun puan durumu (Play-off oynanan 2011-2012 sezonu 34+6 hafta olarak hesaplanmıştır, 2023-2024 sezonu ilk yarı sonu-19 hafta- dikkate alınmıştır)
|
|
Takım |
O |
G |
B |
M |
A |
Y |
Av |
P |
|
1 |
Fenerbahçe |
819 |
505 |
168 |
146 |
1642 |
838 |
774 |
1683 |
|
2 |
Galatasaray |
819 |
489 |
166 |
164 |
1545 |
830 |
715 |
1633 |
|
3 |
Beşiktaş |
819 |
462 |
189 |
168 |
1470 |
882 |
588 |
1575 |
|
4 |
Trabzon |
819 |
396 |
203 |
220 |
1334 |
984 |
350 |
1391 |
Tablo 2. Son 24 sezonda takımların penaltı sayıları (golle sonuçlanan
penaltı / kazanılan penaltı sayısı)
*2023-2024 sezonu ilk yarı sonu itibarıyla golle sonuçlanan/kazanılan
penaltı sayıları toplama dahil edilmiştir.
|
Sezon |
Fenerbahçe |
Galatasaray |
Beşiktaş |
Trabzonspor |
|
2000-2001 |
6/6 |
2/6 |
3/5 |
6/8 |
|
2001-2002 |
1/2 |
9/11 |
4/7 |
4/5 |
|
2002-2003 |
5/5 |
4/5 |
4/9 |
4/7 |
|
2003-2004 |
4/5 |
3/3 |
7/10 |
4/7 |
|
2004-2005 |
9/10 |
4/7 |
9/11 |
7/9 |
|
2005-2006 |
4/6 |
4/5 |
2/2 |
2/3 |
|
2006-2007 |
2/3 |
4/7 |
2/5 |
1/2 |
|
2007-2008 |
2/3 |
5/6 |
3/3 |
1/3 |
|
2008-2009 |
2/2 |
4/5 |
1/2 |
3/5 |
|
2009-2010 |
2/2 |
4/5 |
2/3 |
2/3 |
|
2010-2011 |
9/10 |
3/3 |
7/8 |
3/5 |
|
2011-2012 |
1/3 |
10/10 |
4/4 |
6/10 |
|
2012-2013 |
2/3 |
3/4 |
2/2 |
0/0 |
|
2013-2014 |
5/6 |
3/5 |
1/2 |
5/5 |
|
2014-2015 |
5/8 |
1/3 |
5/5 |
3/3 |
|
2015-2016 |
6/8 |
8/9 |
3/6 |
3/7 |
|
2016-2017 |
7/8 |
4/5 |
9/10 |
5/6 |
|
2017-2018 |
7/7 |
4/7 |
4/6 |
6/8 |
|
2018-2019 |
4/6 |
8/10 |
5/7 |
6/10 |
|
2019-2020 |
7/9 |
11/13 |
9/9 |
11/13 |
|
2020-2021 |
9/12 |
15/16 |
9/11 |
3/4 |
|
2021-2022 |
10/12 |
8/12 |
6/8 |
9/11 |
|
2022-2023 |
15/17 |
8/12 |
8/10 |
9/9 |
|
2023-2024 (ilk 19 hafta) |
7/10 |
4/5 |
2/4 |
1/1 |
|
TOPLAM |
131/163 |
133/172 |
111/149 |
104/144 |
Rapor, 1997-1998 sezonundan 2011-2012 sezonuna kadar takımların kazandığı
penaltı sayılarına ilişkin bir çalışmayı içermektedir.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Fen
Edebiyat Fakültesi öğretim üyelerinden Doç.Dr. Cevdet Cerit tarafından 7
Haziran 2012 tarihinde hazırlanan “Penaltı Analiz Raporu”ndan bir alıntı.
Kulüp Algısı Anketi Sonuçları (Özden, 2012)
Ankete katılan 340 kişiye aşağıdaki soru yöneltildiğinde alınan yanıtların
temsili aşağıdaki grafikte verilmiştir.
Soru: Sizce son 10 yılda en çok hangi büyük takım lehine penaltı verilmiştir.
İTÜ'de yapılan çalışmada yer alan anket sorularından birine göre kamuoyu
algısı en çok penaltının Fenerbahçe'ye verildiği şeklindedir. Halbuki
gerçek; algının tam tersidir.
Biz de “Penaltı Analizi” çalışmalarımızı yaparken bu Rapordan kısmen
yararlandık.
Takımların kazandığı penaltı sayıları ile
ilgili olarak İTÜ’nün hazırladığı bu çok önemli raporda bazı sayısal hataları
tespit ettik. Örneğin, raporun EK-1 kısmında Galatasaray’ın 2000-2001 sezonunda
1(BİR) penaltı kazandığı belirtilmişken biz bu sayının 6 olduğunu çeşitli
kaynaklardan doğrulayarak çalışmamızda yer verdik. Netleştirmek adına GS takımı
2000-2001 sezonunda kazandığı 6 penaltıdan, Jardel(2), Ümit Davala ve Serkan
Aykut ile 4’ünden yararlanamamış, Emre Belezoğlu ve Hagi ile 2 gol bulmuştur.
Bu hatanın yapılması, Türk futbol yakın tarihine ilişkin doğru bilgiye
ulaşılabilecek güvenilir herhangi bir kaynağın olmamasından kaynaklanmaktadır.
TFF''nin sitesinde dahi bu anlamda arşiv bilgileri yoktur. Penaltı sayılarına
ilişkin çok yanlış bilgiler bugün halen TFF resmi sitesinde yer almaktadır.
İTÜ’nün Raporundan başka bir bölüm:
Bizim yıllardır söylediğimiz; kamuoyundaki
penaltı kazanma algısı ile gerçekte olanı İTÜ bu çalışması ile
bilimselleştirmiş. Bu değerli çalışma için emeği geçenlere teşekkürlerimizi
iletiyoruz.
Sezonun Fenerbahçemiz için şampiyonluk ile tamamlanması temennisi ile,
Sevgiler, saygılar...
Kaynaklar:
- www.transfermarkt.com (son güncellenen penaltı sayıları)
Not: Özellikle daha eski sezonlarda transfermarkt.com rakamları ile yaptığım çalışmadaki bazı rakamlar örtüşmemektedir. Bu açıdan araştırmama güvendiğimi belirtmek isterim.
